Ministerstwo Rozwoju we współpracy z innymi resortami przygotowało projekt „Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju” – najważniejszego dokumentu wskazującego kierunki rozwoju Polski w perspektywie średniookresowej. Jak w tym dokumencie widziana jest energetyka?
Wśród najważniejszych zadań dotyczących szeroko rozumianego sektora energetycznego wskazano poprawę efektywności energetycznej, przyśpieszenie procesu wdrażania energetyki jądrowej (w tym rozwój kogeneracji jądrowej) w Polsce, rozwój elektromobilności w Polsce, rozwój inteligentnych sieci a także rozwój odnawialnych źródeł energii.
W „Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju” podkreślono, że jednym z podstawowych wyzwań rozwojowych Polski na najbliższe lata jest zapewnienie gospodarce stabilnych dostaw energii po akceptowalnej ekonomicznie cenie oraz zwiększenie efektywności jej wykorzystania zarówno przez przedsiębiorstwa, sektor publiczny jak i gospodarstwa domowe.
Regulacje Unii Europejskiej wskazują ponadto na konieczność uwzględniania w polityce energetycznej zagadnień przeciwdziałania zmianom klimatycznym i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną.
– Wypracowanie długofalowej, stabilnej polityki energetycznej oraz wdrożenie opartych na jej podstawie strategii sektorowych i systemu regulacji prawno-instytucjonalnych jest warunkiem koniecznym dla rozwoju sektora energetyki w Polsce – czytamy w „Strategii…”.
Cele i oczekiwane efekty
Wśród oczekiwanych celów jest modernizacja sektora energetycznego oraz podjęcie działań na rzecz dywersyfikacji źródeł energii, co stanowi warunek dla podwyższania konkurencyjności polskiego przemysłu, poprawy jego efektywności energetycznej oraz zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii.
Do osiągnięcia tego celu niezbędne jest tworzenie rozwiązań na rzecz modernizacji i rozbudowy sieci przesyłu oraz dystrybucji energii elektrycznej i gazu, stworzenie warunków do inwestycji w konwencjonalną infrastrukturę wytwórczą, szersze wykorzystanie stabilnych źródeł energii odnawialnej, wdrożenie energetyki jądrowej oraz wsparcie dla rozwoju niskoemisyjnego transportu zbiorowego.
W perspektywie 10 lat efektem tych działań będzie zapewnienie stabilności dostaw dla użytkowników, zmniejszenie zużycia energii pierwotnej, stopniowe i efektywne kosztowo zwiększanie udziału OZE w miksie energetycznym, oraz spowolnienie wzrostu (lub nawet jego zahamowanie) udziału wydatków na energię w budżetach domowych.
Kierunki interwencji
Resort energii zapowiada, że wobec wyzwań, przed jakimi stoi polska energetyka działania zostaną skoncentrowane na poprawie efektywności energetycznej gospodarki, zapewnieniu dywersyfikacji zarówno źródeł (rozważa się wdrożenie energetyki jądrowej) jak i kierunków dostaw paliw i energii, stworzenia warunków do inwestycji w infrastrukturę wytwórczą energii elektrycznej, zwiększaniu udziału odnawialnych źródeł energii, stopniowym zwiększaniu konkurencyjności polskiego sektora górniczego.
Poprawa efektywności energetycznej
– Poprawa efektywności energetycznej jest jednym z priorytetów polityki energetycznej kraju. Działania w tym zakresie będą opierać się na ograniczaniu energochłonności gospodarki, czyli inwestycjach w przedsiębiorstwach, ciepłownictwie i wykorzystaniu końcowym energii (termomodernizacja w budownictwie, efektywność paliwowa w transporcie, racjonalne korzystanie z energii przez odbiorców końcowych) – zapewniono w „Strategii…”.
W odniesieniu do przedsiębiorstw istotna będzie koncentracja na zmniejszaniu strat energii, ciepła i wody użytkowej. Do poprawy efektywności energetycznej przyczyni się także rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii.
Ministerstwo Rozwoju zapowiada, że zostaną podjęte następujące działania w tym obszarze: zwiększenie efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej i mieszkalnych wielorodzinnych; zwiększenie efektywności energetycznej w przedsiębiorstwach; poprawa w zakresie systemów ciepłowniczych i chłodniczych oraz wsparcie dla strategii niskoemisyjnych; zmniejszenie strat przesyłowych energii elektrycznej; podniesienie sprawności wytwarzana energii; wprowadzenie energooszczędnych i wysokoefektywnych technologii; wsparcie produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu (kogeneracja); wdrożenie wysokotemperaturowych reaktorów jądrowych HTR do produkcji ciepła przemysłowego; rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego i innych przyjaznych środowisku form mobilności miejskiej (rowery, transport szynowy, eko-autobusy, w tym elektryczne); promowanie i inicjowanie lokalnych przedsięwzięć (klastry) z zakresu wytwarzania energii (ze wskazaniem na rozwój OZE) oraz efektywności energetycznej w celu dążenia do samowystarczalności energetycznej gmin i powiatów (mikrosieci).
Projekty strategiczne przewidziane do przygotowania i realizacji do roku 2020
- Kogeneracja jądrowa – przygotowanie do budowy pierwszego rektora HTR o mocy termicznej 200-350 MW zasilającego instalację przemysłową w ciepło technologiczne.
- Energetyka rozproszona – 5 projektów mających na celu rozwój wytwarzania energii przy wykorzystaniu OZE na potrzeby społeczności lokalnej.
- Prawo energetyczne – zmiana ustawy w celu wdrożenia inteligentnego opomiarowania.
- Rynek mocy – zapewnienie ciągłości i stabilności dostaw energii elektrycznej.
- Niekonwencjonalne źródła gazu – pozyskiwanie gazu z łupków oraz z pokładów węgla (metan).
Poprawa bezpieczeństwa energetycznego kraju
Kolejnym celem jest bezpieczeństwo energetyczne, co wymaga dywersyfikacji zarówno źródeł, jak i kierunków dostaw paliw i energii.
W tym obszarze istotne jest zaspokojenie krajowego zapotrzebowania na węgiel oraz zagwarantowanie potrzebnych dostaw. W zakresie gazu ziemnego podstawowe znaczenie będą miały inwestycje dotyczące budowy infrastruktury umożliwiającej dostawy z nowych źródeł, a także rozbudowa wewnętrznej sieci przesyłowej oraz zwiększenie pojemności magazynowej.
Dywersyfikacja źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego umożliwi uniezależnienie od dominującego dostawcy. Polska będzie więc wspierać stworzenie wewnętrznego rynku energii, w tym integrację unijnego rynku gazu oraz jego liberalizację przy pozostawieniu strategicznych decyzji państwom członkowskim.
W tym obszarze zaplanowano następujące działania:
wspieranie pozyskiwania energii z nowych źródeł (gaz ziemny ze złóż niekonwencjonalnych i norweskiego szelfu kontynentalnego, energetyka jądrowa, OZE, zgazowanie węgla i jego przetwórstwo na paliwa płynne); wprowadzenie mechanizmów prawnych zwiększających stabilność pracy źródeł odnawialnych; zapewnienie ciągłości i stabilności dostaw energii elektrycznej w horyzoncie długoterminowym dla wszystkich odbiorców na terenie kraju w ilości i czasie, jakie wynikają z ich potrzeb (rynek mocy); rozwijanie technologii magazynowania energii; inwestycje w wykorzystanie zasobów energii zgodnie z terytorialnym potencjałem (np. elektrownie wodne, biomasa); dążenie do zapewnienia właściwej architektury rynku energii elektrycznej w Europie; zapewnienie uczciwych warunków dla handlu energią elektryczną w Europie środkowo-wschodniej, w tym poprzez neutralizację zjawiska przepływów kołowych; poszukiwanie i wydobycie złóż węglowodorów w Polsce.
Projekty strategiczne przewidziane do przygotowania i realizacji do roku 2020
- Nomaten – utworzenie nowoczesnego laboratorium materiałowego zdolnego do badań i rozwoju materiałów dla IV Generacji reaktorów uranowych, reaktorów fuzyjnych i wysokowydajnych instalacji konwencjonalnych.
- Zwiększenie wykorzystania potencjału hydroenergetycznego – wzrost produkcji energii elektrycznej wytwarzanej w elektrowniach wodnych (osiągnięcie wykorzystania technicznego potencjału hydroenergetycznego na poziomie średniej UE) poprzez rozwój zarówno małych instalacji, jak również dużych elektrowni wodnych.
- Realizacja projektów inwestycyjnych w nowe moce wytwórcze – projekty inwestycyjne w elektrownie oparte na tradycyjnych źródłach energii.
- Kontynuacja „Programu polskiej energetyki jądrowej” – przyśpieszenie opóźnionego procesu wdrażania energetyki jądrowej w Polsce. Program składa się z dwóch projektów: 1. Wsparcie i skoordynowanie krajowych przedsiębiorstw w ich przygotowaniach do realizacji prac dla energetyki jądrowej 2. Przygotowanie do budowy dwóch elektrowni jądrowych (EJ) w ramach PPEJ, o łącznej mocy ok. 6000 MW netto (4-8 jądrowych bloków energetycznych).
Modernizacja i rozwój energetyki
Dla zapewnienia stabilnej pracy systemu elektroenergetycznego kluczowy jest rozwój sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. Rozwijając i modernizując sieć należy mieć na uwadze trendy jakie zachodzą w wytwarzaniu energii: rozwój OZE, zwłaszcza w formule rozproszonej oraz dążenie do poprawy efektywności wykorzystania energii.
W tej części wśród planowanych działań wymieniono: modernizacja oraz budowa nowych linii energetycznych, umożliwiających wymianę transgraniczną z krajami sąsiednimi; budowa interkonektorów i mostów energetycznych przy zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego kraju; wprowadzenie inteligentnych sieci energetycznych, także w celu integracji OZE; budowa, rozbudowa i modernizacja sieci gazowej przesyłowej i dystrybucyjnej, podziemnych magazynów gazu oraz zwiększenie dostępu do gazu ziemnego z nowych źródeł dostaw; koordynowanie rozwoju infrastruktury energetycznej i telekomunikacyjnej minimalizujące koszty ich rozbudowy i zwiększające szanse zaistnienia nowych zastosowań.
Projekty strategiczne przewidziane do przygotowania i realizacji do roku 2020
- Smart power grid – przygotowanie warunków do powstania krajowej sieci elektroenergetycznej spełniającej wymagania inteligentnej sieci energetycznej.
- Hub gazowy -utworzenie na terytorium Polski centrum przesyłu i handlu gazem dla państw Europy Środkowej i Wschodniej oraz państw bałtyckich. Spowoduje to zwiększenie płynności na rynku gazu i zapewnienie realnej, fizycznej dywersyfikacji dostaw gazu do Polski z innego niż obecnie dominujące źródło; zintegrowanie krajowego systemu przesyłowego z systemami państw Europy Środkowej i Wschodniej oraz regionu Morza Bałtyckiego, zapewniając dalszą dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw.
- Rozwój elektromobilności w Polsce – stworzenie warunków dla rozwoju przemysłu elektromobilności.
Restrukturyzacja sektora górnictwa węgla kamiennego
Nie zapomniano również o sektorze węgla kamiennego. W dokumencie przypomniano, że obecnie głównym kierunkiem rozwoju energetyki tak na świecie jak i w UE w kontekście zaspokajania części potrzeb energetycznych przez paliwa kopalne, jest wzrost sprawności elektrowni węglowych przy jednoczesnym spełnieniu wymogów ochrony środowiska, a zwłaszcza radykalnym ograniczeniu emisji dwutlenku węgla, z jednoczesnym zapewnieniem wysokiej dyspozycyjności i niezawodności jednostek wytwórczych. Zasadniczym powodem trudnej sytuacji górnictwa na świecie i w Polsce jest nadpodaż węgla i związana z nim jego niska cena. Występujące w Polskim górnictwie wysokie koszty produkcji wynikające z warunków wydobycia (głębokość, zagrożenia, długie drogi transportu, bardzo wysoki udział kosztów stałych, w tym kosztów pracowniczych) dodatkowo pogarszają tę sytuację.
Zapowiadane działania w sektorze węglowym to: zwiększenie wydajności kopalń; dostosowanie wydobycia do potrzeb rynku, a tam gdzie to możliwe zwiększenie w strukturze wydobycia udziału produktów w wyższej wartości dodanej: węgli średnich i grubych o wysokich parametrach jakościowych, paliw kwalifikowanych; zapewnienie odpowiedniego poziomu inwestycji tam, gdzie zapewnią one najwyższą efektywność ekonomiczną – jest to istotny czynnik uzyskania oczekiwanego poziomu wydajności.
Projekty strategiczne przewidziane do przygotowania i realizacji do roku 2020
Restrukturyzacja sektora górnictwa węgla kamiennego w kierunku zwiększenia efektywności i racjonalności ekonomicznej, w tym przede wszystkim opracowanie „Programu dla sektora górnictwa węgla kamiennego”, realizowanego w powiązaniu z „Programem dla Śląska”.
źródło: wnp.pl