Monitoring ogólnokrajowy
Ocena sytuacji radiacyjnej kraju realizowana jest na podstawie danych pozyskiwanych w ramach monitoringu krajowego ze stacji wczesnego wykrywania skażeń i placówek pomiarowych rozmieszczonych zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2002r. w sprawie stacji wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych i placówek prowadzących pomiary skażeń promieniotwórczych wydanym na podstawie art. 75 ustawy Prawo Atomowe.
W ramach monitoringu krajowego wykonywane są następujące badania:
- pomiar mocy dawki promieniowania gamma (stacje wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych)
- oznaczanie zawartości radioizotopów, oraz całkowitej zawartości izotopów alfa i beta promieniotwórczych w aerozolach atmosferycznych (stacje wczesnego wykrywania skażeń podstawowe)
- oznaczanie zawartości radioizotopów w próbkach gleby (Pomiary wykonywane przez Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej na zlecenie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska)
- oznaczanie zawartości radioizotopów w produktach żywnościowych, paszy surowej i w wodzie pitnej (placówki podstawowe)
- oznaczanie zawartości izotopów w próbkach wody powierzchniowej (rzeki, jeziora) i sedymentach (Pomiary wykonywane przez Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej na zlecenie Głównego Inspektora Ochrony Środowiska)
Wszystkie wyniki przekazywane są niezwłocznie do Prezesa PAA i stanowią podstawę dokonywanej przez Prezesa PAA oceny sytuacji radiacyjnej Polski
Monitoring lokalny
Niektóre obiekty w Polsce mają szczególne znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Na terenie tych obiektów prowadzony jest dodatkowy monitoring lokalny, pozwalający na uzyskanie danych z terenów na których są lub były prowadzone działalności mogące powodować lokalne zwiększenie narażenia radiacyjnego ludności.
Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Otwocku-Świerku
Monitoring radiacyjny na terenie i w otoczeniu NCBJ w Świerku prowadzony jest przez Laboratorium Pomiarów Dozymetrycznych Narodowego Centrum Badań Jądrowych, a w otoczeniu ośrodka również przez niezależne, wyspecjalizowane ośrodki wybierane corocznie przez Prezesa PAA.
Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP) w Różanie
Monitoring radiacyjny na terenie i w otoczeniu Krajowego Składowiska Odpadów Promieniotwórczych (KSOP) w Różanie prowadzony jest przez Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych, a w otoczeniu składowiska również przez niezależne, wyspecjalizowane ośrodki wybierane corocznie przez Prezesa PAA.
Tereny byłych zakładów wydobywczych i przeróbczych rud uranu
Na terenach okolic Jeleniej Góry monitoring radiacyjny środowiska prowadzony jest od roku 1998 przez Biuro Obsługi Roszczeń Byłych Pracowników Zakładów Produkcji Rud Uranu.
Na podstawie danych pomiarowych można stwierdzić, że nawet w tym rejonie Polski, o potencjalnie najwyższym zagrożeniu pochodzącym od radonu w wodzie i od naturalnych pierwiastków promieniotwórczych w glebie, zagrożenie dla miejscowej ludności jest znikomo małe.
Stacje wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych
Zadaniem powołanych rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2002 r. stacji pomiarowych jest umożliwienie bieżącej oceny sytuacji radiacyjnej kraju, jak również wczesne wykrywanie skażeń promieniotwórczych.
Do stacji podstawowych zaliczamy:
- 13 stacji automatycznych PMS (Permanent Monitoring Station) należących do PAA, które wykonują ciągłe pomiary:
- mocy dawki i widma promieniowania gamma w powietrzu i na powierzchni ziemi,
- intensywności opadów atmosferycznych oraz temperatury otoczenia.
Dane pomiarowe ze stacji PMS przekazywane są do systemów międzynarodowych Unii Europejskiej i Rady Państw Morza Bałtyckiego.
- 12 stacji typu ASS-500 (Aerosol Sampling Station) należących do Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej (jedenaście) i PAA (jedna), które wykonują ciągłe działania:
- zbierania na filtrach cząstek aerozoli atmosferycznych pozwalających na stwierdzenie obecności radionuklidów w przyziemnej warstwie powietrza.
- dodatkowo niektóre stacje wyposażone w systemy spektrometryczne dokonują bieżącej oceny występowania radionuklidów pochodzenia sztucznego na filtrach.
Po zdjęciu filtrów wykonywane są pomiary spektrometryczne mające na celu oznaczenie zawartości poszczególnych izotopów w filtrze. Zazwyczaj pomiary te wykonywane są raz w tygodniu, ale w razie konieczności częstość odczytów może zostać zwiększona.
- 9 stacji IMiGW, które wykonują:
- ciągły pomiar mocy dawki promieniowania gamma,
- ciągły pomiar aktywności całkowitej i sztucznej promieniowania alfa i beta aerozoli atmosferycznych,
- pomiar aktywności całkowitej beta i zawartości Cs-137 w próbach tygodniowych i miesięcznych opadu całkowitego (7stacji).
- pomiar aktywności całkowitej promieniowania beta w próbach dobowych i miesięcznych opadu całkowitego.
Ponadto, raz w miesiącu, wykonywane jest oznaczanie zawartości Cs-137 (spektrometrycznie) i Sr-90 (radiochemicznie) w połączonych próbach miesięcznych opaducałkowitego ze wszystkich 9 stacji.
Do stacji wspomagających zaliczamy:
- 8 stacji pomiarowych Ministerstwa Obrony Narodowej, zlokalizowanych na terenach jednostek wojskowych, które wykonują ciągłe pomiary mocy dawki promieniowania gamma rejestrowane automatycznie w Centralnym Ośrodku Analizy Skażeń (COAS).
Źródło: www.paa.gov.pl