Międzynarodowa skala zdarzeń jądrowych (INES)

Mimo wielu zabezpieczeń, zdarzają się jednak przypadki, gdy w elektrowni jądrowej dzieje się coś, co nie było planowane, a co potencjalnie mogłoby stanowić zagrożenie.

W celu klasyfikacji takich zdarzeń, Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej – organizacja, działająca w ramach ONZ, której celem jest praca na rzecz bezpieczeństwa użytkowania energii atomowej opracowała Międzynarodową Skalę Zdarzeń Jądrowych (INES – International Nuclear Event Scale), która służy ocenie skutków awarii. Skala ta jest powszechnie stosowana w ponad 60 krajach. Obejmuje ona 8 poziomów, które pozwalają na szybką i łatwą klasyfikację zdarzeń zarówno przez ekspertów, jak też media i społeczeństwa.

 

Przyjęta struktura poziomów skali INES przedstawia się następująco:

  1. anomalia, naruszająca zatwierdzone warunki eksploatacji;
  2. incydent, znaczne skażenie, nadmierne narażenie pracowników;
  3. poważny incydent, narażenie ludności na napromienienie dawką graniczną, poważne skażenie, ostre skutki napromienienia u pracownika(ów);
  4. awaria bez znacznego zagrożenia poza obiektem, narażenie ludności na napromienienie dawką graniczną – przykładem awaria w wojskowym zakładzie przerobu paliwa w Windscale, Wielka Brytania, w roku 1973 – znaczne uszkodzenie rdzenia reaktora, narażenie pracownika(ów) na napromienienie dawką śmiertelną – przykładem awaria doświadczalnego zestawu krytycznego w Buenos Aires (Argentyna) w 1983 r.;
  5. awaria z zagrożeniem poza obiektem, możliwa konieczność częściowego wprowadzenia planowanych przeciwdziałań, poważne uszkodzenie reaktora – przykładem awaria reaktora wojskowego Windscale (Wielka Brytania) oraz awaria reaktora wojskowego w TMI (USA) w r. 1957;
  6. poważna awaria, znaczne uwolnienie materiałów promieniotwórczych do atmosfery, możliwa konieczność pełnego wprowadzenia planowanych przeciwdziałań – przykładem awaria zbiornika w wojskowym zakładzie przerobu paliwa w Kysztymie (na Południowym Uralu) w r. 1957;
  7. wielka awaria, wielkie uwolnienie substancji promieniotwórczych, rozległe skutki zdrowotne i środowiskowe – przykładem awaria w Czarnobylu (Ukraina) w r. 1986 i katastrofa w Fukushimie.

 

Zdecydowana większość zdarzeń klasyfikuje się poniżej poziomu 3, a jako jedyne zaklasyfikowane jako wielka awaria, były awaria w Czarnobylu i katastrofa w Fukushimie.