Odpady promieniotwórcze

Odpady promieniotwórcze, to nie tylko wypalone paliwo jądrowe, ale wszelkie materiały zawierające susbtancje promieniotwórcze, których dalsze wykorzystanie jest niemożliwe.

Odpady te mogą być klasyfikowane według czasu rozpadu – wówczas wyróżniamy odpady krótkożyciowe (czyli te, zawierające izotopy promieniotwórcze o okresie poło­wicznego rozpad

u maksymalnie do 30 lat) i długożyciowe (zawierające izotopy promieniotwórcze o okresie rozpadu połowicznego powyżej 30 lat).

Odpady można też dzielić na podstawie aktywności promieniotówrczej. Rozróżniamy wówczas:

• Odpady niskoaktywne, np. zużyta odzież ochronna, papier, filtry itp. Nie wymagają one składowania w głębokich warstwach geologicznych i po kilkudziesięciu latach stają się odpadami komunalnymi.
• Odpady średnioaktywne – są głównie zużyte części reaktora, koszulki i pręty paliwowe itp. Zwykle są zamykane w zacementowanych beczkach i składowane często na terenie elektrowni jądrowej lub w jej pobliżu w specjalnych składowiskach.
• Odpady wysokoaktywne to przede wszystkim wypalone paliwo jądrowe. Po usunięciu z reaktora jądrowego jest schładzane, a następnie stapiane z proszkiem szklanym. W dalszej kolejności zatapiane w cemencie i zamykane w specjalnych pojemnikach ze stali nierdzewnej i składowane głęboko pod ziemią.

Podczas rocznej eksploatacji najpopularniejszych obecnie reaktorów jądrowych typu PWR (Pressurized Water Reactor) o mocy 1000 MWe we francuskiej elektrowni jądrowej Flamanville, odprowadza się:

• 155 m3/GWe (metrów sześciennych na megawatgodzinę) promieniotwórczych odpadów niskoaktywnych,
• 22 m3/GWe promieniotwórczych odpadów średnioaktywnych,
•  3 m3/GWe promieniotwórczych odpadów wysokoaktywnych.

Obecnie, po zamknięciu cyklu, wypalone paliwo wprowadza się do ponownego przerobu lub poddaje recyklizacji, czyli rozdz

ielaniu różnych materiałów odpadowych i odzyskiwaniu użytecznych, a usuwaniu nieprzydatnych.

Wypalone paliwo zawiera bowiem jeszcze 95 proc. energii możliwej do wykorzystania, zaś udział plutonu jest tak duży, że można z niego wytwarzać nowe paliwo bez wzbogacania uranu.

Składowanie odpadów promieniotwórczych w Polsce

Mimo braku elektrowni jądrowej, Polska stanęła przed kwestią postępowania z odpadami promieniotwórczymi już w 1958 roku, kiedy w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku uruchomiono pierwszy badawczy reaktor jądrowy EWA. Trzy lata później w Różanie oddano do eksploatacji, które obecnie nazywa się Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych. Składowisko to przeznaczone jest do składow

ania krótkożyciowych odpadów nisko- i średnioaktywnych oraz do okresowego przechowywania odpadów długożyciowych. Szacunki pokazują, że KSOP będzie całkowicie zapełnione już około 2024–25 r.

W 2009 Minister Gospodarki powołał Zespół ds. opracowania Krajowego Planu Postępowania z Odpadami Promieniotwórczymi i Wypalonym Paliwem Jądrowym, w skład którego weszli przedstawiciele urzędów i instytucji związanych z gospodarką odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym. Głównym celem zespołu jest, oprócz określenia sposobu postępowania z odpadami promieniotwórczymi, również opracowanie sposobu podejścia do wypalonego paliwa jądrowego oraz  zaleceń dotyczących dalszych prac w tej dziedzinie.